Od kilku lat jedną z oznak zbliżającego się Bożego narodznia jest pojawianie się informacji "wyjaśniających", że karp potrawą wigilijną stał się na skutek decyzji PRL-owskiego urzędnika. Pada nawet nazwisko Hilarego Minca.
Z kolegą postanowiliśmy przyjrzeć się tej historii.
I okazała się ona bzdurą - rozkmina na moim blogu.

https://joemonster.org/blog/Trzosnek/15451/O_karpiu_i_tradycji

Chociaż chyba nie o to - do końca chodzi z tym Mincem. Raczej o to, że dopiero w PRLu karp dzięki tym zabiegam stał się "potrawą tradycyjną". Oczywiście, że karp znajdował się na stołach od dawna. Chodzi o to, że nie był nigdy wcześniej popkulturowym "must be". Dania rybne jak napisaliście - były obowiązkowe. Moja babka [1913] też się dziwiła temu boomowi na karpia i pieprzeniu, że to tradycja. Sama karpia nie lubiła - mimo, że rybami zawalała pół stołu.
Po prostu - od pewnego momentu karp stał się niejako "obowiązkowy". I to własnie w czasie gospodarki niedoboru. Bo zwyczajnie - był.
Generalnie wigilia to dania postne - więc logiczne, że ryby gościły na stołach od zawsze. Mnie zaciekawiła ryba po grecku - myślałem, że to wynalazek w miarę nowy, a tu proszę:

"Zupa grzybowa czysta z naleśnikami pokrojonymi jak makaron
Ryba po grecku na zimno
Grzyby z zupy smażone
Ryba faszerowana – pieczona
Ziemniaki z wody
Sos chrzanowy
Kompot z owoców suszonych i surowych"

Jadłospis wigilijny - Pani Domu - 1938.

W sumie, jeżeli miałbym strzelać - obstawiam, że za najbardziej "tradycyjne" powinniśmy uznawać właśnie grzybową zupę, barszcze i kiszonki. Tego tałtajstwa było na polskich stołach pełno od średniowiecza, więc pewnie i na wigilii zawsze były.

:thurgon No toż napisałem, że guzik prawda - w podlinkowanym tekscie dokładnie (ale długaśnie) opisałem.
O podawaniu karpia na wigilię wspominano juź w XVII w .

:trzosnek
Przeczytałem, ale zrozumiałem to tak, że w sumie obalacie całkowicie tezę o upowszechnieniu w PRL. No, ale moja wina - ostatni akapit jest jasny. Zwalam na ciężki dzień

Karp to chyba jedna z najpaskudniejszych ryb i zdecydowanie najgorsza cześć kolacji wigilijnej.

Niech ginie

:ethordin Nie zgadzam się! W galarecie jest super, smażony też jest ok.

:ethordin Ta! I dołożyłbym do tego kompot z suszu! Ex aequo z karpiem.

Jadlem kiedys karpia zlowionego w Dunaju w Austrii.Zupelnie inna ryba.Moim zdaniem karp najlepiej smakuje w wigilie,podobnie jak gesty zur swiateczny kiszony 2 tygodnie.Na co dzien sie tych potraw nie jada.W Norwegii gdzie mieszkam-wigilijnymi potrawami sa tluste zeberka i lutefisk.Czyli dorsz suszony na surowo,po uprzednim 3-dniowym moczeniu w lugu sodowym.Wszystkie tradycyjne potrawy wziely sie z biedy po prostu.Takie moje zdanie

Podobnie w Szwecji kiszony sledz.Lezakuje w beczce wiele dni i po naszemu gnije.Tak jak dla Skandynawow nasze ogorki kiszone sa zgnite.Uzywaja tylko w occie.Moment otwarcia takiej beczki jest tylko dla najtwardszych...Jedzenie go podobno juz jest latwiejsze,jesli ten moment otwarcoa sie przetrwalo.

Karpia (posolonego i pokrojonego w dzwonka) trzeba przynajmniej dobę pomoczyć w mleku ze startym na grubych oczkach selerem. Wychodzi zupełnie inna ryba.

:gibss szwedzki surstryming poza rzeczywiście jedzie straszliwie ale przy piwku wchodzi bez większych problemów. Za to lutefiska nie byłem w stanie zjeśc więcej niż dwa kęsy - odrzucało mnie bardziej niż od casu marzu.
Co do karpia, to z jakichś powodów przyjęlo się w Polsce jadanie sztuk po 3kg lub większych. A takie - zwłaszcza jeżeli pochodzą z hodowli w przegęszczonych stawach smakują - po prostu ochydnie. Dlatego na Wigilie kupuję takie ciut poniżej 2kg żywej wagi. Ale i tak nie ma co ukrywać, że nie rozumiem dlaczego Kluk nazwał karpia "nayprzedniejszą" rybą. Dla mnie z żyjących w Polsce gorzej smakuja tylko sum i może węgorz...

nie ma gorszego syfu niż kompot z suszu, nawet karp sie chowa. na szczęście spożywanie tego nie jest obowiązkowe

Nie znacie się, kompot z suszu jest zajebisty

Ale i tak najlepszą potrawą wigilijną zawsze była dla mnie kapusta z grochem

:tytezterefere Kapusta z grochem! Wreszcie ktoś spoza mojej wsi (i okolicy) kto zna tę potrawę wigilijną...

:trzosnek, a gdzie ta okolica? Bo ja to z małej mieściny nad Krakowem, ale w rodzinnych stronach mojego ex (trochę na wschód od Warszawy) też kapustę z grochem jadali

W tym roku będę sobie musiała ugotować, bo u mojego osobistego bojownika nie robią takich pyszności na wigilię

My jesteśmy z cywilizowanego zaboru

:thurgon, taa... kto to widział, żeby na wigilię barszczu z uszkami nie było? Albo chociaż grzybowej z uszkami?

Cywilizowany, pfff

Trudno może nie tradycyjnie ale pierogi rulez

ep_calm Ooo i to jest głos rozsądku Pierogi!

:tytezterefere

Ja z Wadowic i kapusta z grochem,a raczej fasola bywa czesto.Jak i barszcz z grochem i nawet kompot z suszonych sliwek z grochem.Zarabiste polaczenie

:tytezterefere

Ja z Wadowic i kapusta z grochem,a raczej fasola bywa czesto.Jak i barszcz z krochem i nawet kompot z suszonych sliwek z grochem.Zarabiste polaczenie

:trzosnek
Wiem o czym mowisz bo wedkuje duzo.Karp zawsze taki 1.5 kg.
Ogolnie ryby jeziorowe i stawowe przydenne lepsze mniejsze.Szczupak natomiast wiekszy mi lepiej smakuje.Ryby z rzek gorskich szczegolnie lososiowate to juz bez roznicy.Na fiordach lowie czarniaki makrele i dorsza takiego jak baltycki,ale male sa kiepskie.Ogolnie dorsz musi byc zamrozony i powoli przez kilka godzin rozmrazany,bo inaczej mieso sie rozpada przy smazeniu.Czarniak znowu bardzo mi podchodzi.A makrela to jednak tylko wedzona.Smazona jakas kwasnawa

u mnie jada sie kapuste z grochem, ale nie na wigilie

No u nas kapustę z grochem raz, kiedyś zrobiła matka - bo wszyscy ją namawiali, że pyszne i taka tradycja w wielu domach. O gustach się nie dyskutuje, u nas się nie sprawdziło

:tytezterefere Ja z gór, ale mama pochodzi spod Krakowa. I u niej i u taty kapustę z grochem na wigilie się jadało. Ale znajomi z innych stron albo w ogole potrawy nie znali w ogóle, albo nie łaczyli jej z Wigilia.

ep_calm w rodzinie mojej żony (ziemia Konecka) na wigilie je sie 3 rodzaje pierogów: (i)z kapusta i grzybami, (ii) z kaszą gryczaną zaprawoną miodem (paskudztwo) oraz (iii) z odcedzonym suszem z kompotu.

Karp ma średni smak - jak lin kisi się przy dnie i wciąga muł. Do tego dużo roboty przy nim z ośćmi :/ Dorsz, pstrąg, łosoś to inna bajka
Do tego kilka rodzajów pierogów. Pełen głębi smakowej, gęsty, tlusty barszcz bialy z małą ilością grzybów, podany z obficie polanymi masłem ziemniakami,. Intensywnie przyprawiona, kwaśna kapusta z grzybami. Gołąbki z sosem. Coś na zimno - ryba po grecku, kutia. Na dobre trawienie, na samym początku, sucha kasza. Na koniec kompot z suszu ugotowany z zamrożonymi latem czerwonymi i czarnymi porzeczkami
Na koniec kilka ciast.

Święta mają być smaczne i leniwe. Po wigilii obiadów nie trzeba gotować przez trzy dni

:ethordin może jadłeś przyrządzonego byle jak?

Znam osobę, która o karpiu powiedziała "w życiu tego nie będę jeść, wali mułem i jest tłusty! - ohyda" - po degustacji tego poniżej jest wielką fanką tej ryby zrobionej tak:

-ryba do 2,5kg - powyżej mięso będzie się rozpadać, mrożony też odpada
-patroszymy, kroimy w dzwonka 4cm (krótsze będą suche, dłuższe się nie wytopią), głowa+ogon - out, może być do zupy
-solimy, obtaczamy w bułce tartej, bez mąki, jajka itd - tylko bułka i nie za dużo
to było najłatwiejsze, trudne jest teraz:
-smażymy - na kilkudziesięciu kroplach oleju, rozgrzanego, 4 minuty z jednej strony potem 3 minuty z drugiej (dzwonka od strony krojenia), przewracamy na boki i zamykamy oba boki po 2 minuty,
znowu układamy stroną "4 min" do góry - na średnim ogniu 10 minut,
odwracamy ostatni raz, zmniejszamy ogień i na wolnym ogniu, pod przykryciem (ważne!) dusimy 25 minut

odsączamy i podajemy z chardonnay albo blanc de blanc (w 14C) i/lub białe pieczywo

danie przekonało do karpia wielu sceptyków, ryba z przepisu jest soczysta, nie ma "dennego" bukietu a tłuszcz wytopiliśmy i został na patelni

danie pochodzi z terenu zaboru austriackiego

smacznego